Joomla، CMS محصول یک جدایی!
چكيده
در دنیای امروز اینترنت بخش جد انشدنی زندگی افراد است؛ اگر وب سایتی محتوا و امکانات مناسبی داشته باشد اما در هنگام سرویس هایی همانند بارگذاری صفحه، گرافیک مناسب و ... به درستی عمل نکند عملاً ناکارآمد خوانده میشود. حال اگر با در نظر گرفتن این مشکلات مشکل بودن ارائه سرویس به بازدیدکننده از طرف مسئول سایت را نیز مد نظر قرار دهیم، پی میبریم که باید راهحل کارامدتری وجود داشته باشد که هم سرویسهایی را به طور قابل قبولی به بازدیدکننده ارائه دهد و هم راه مسئول سایت را برای ارائه سرویس به بازدیدکنندگان خود هموار کند.
سیستمهای مدیریت محتوا دنیای صفحات اینترنتی را با ایجاد صفحات پویا متحول کردند. در این سیستمها محتوا از صفحه جدا شده است به این معنا که میتوان محتوا را به هر قسمت از صفحه و یا یک صفحه مجزا اضافه کرد؛ همچنین بر خلاف روش سنتی که در آن هر فایل به صورت مجزا طراحی شده بود که باعث افزایش حجم فایلها و کاهش سرعت بارگذاری صفحات میشد در سیستمهای مدیریت محتوا تمامی محتوا در پایگاه داده ذخیره میشود و محتوا توسط مسئول سایت در بخشهای تعیین‌شده قرار میگیرد.
واژه‌هاي كليدي: 'سیستم های مدیریت محتوا' ، 'صفحات پویا' ، 'محتوا ، قالب ، ماژول' ، 'Joomla' ، 'CMS'
1- مقدمه
در جهان امروز اگر وب سایتی محتوا و امکانات مناسبی نداشته باشد از سوی کاربران ناکارآمد خوانده میشود. ایده سیستم های مدیریت محتوا[1] مدتی است که ایجاد شده است و در همین مدت کم باعث شده که ابزار متفاوتی برای مدیریت محتوا به وجود آید. در توضیح سیستم های مدیریت محتوا باید گفت که محتوا و نمایش دو بخش اصلی یک وب سایت میباشند که سیستمهای مدیریت محتوا با ایجاد صفحات وب پویا که موجب جدایی محتوا از صفحه شده است تحولی عظیم را در دنیای صفحات وب ایجاد کرد.
محدوده بعضی از سیستمهای مدیریت محتوا بسیار وسیع بوده و برخی از قدرت مناسبی در انتشار مطالب برخوردار میباشند. Joomla یک سیستم مدیریت محتوای بسیار قوی است که بیش از 4000 افزونه[2] برای آن ایجاد شده است؛ یعنی قابلیت هایی نظیر تاریخ شمسی، تعداد بازدیدکنندگان و سایر افزونهها به صورت یک مؤلفه خارجی در این سیستم قرار میگیرد.
2- نرم‌افزارهای متن باز[3]
یکی از دلایل محبوبیت نرم‌افزارهای متن باز سادگی کار با این نرم‌افزارها میباشد. در سال 1998 شرکت Netscape اولین مرورگر[4] متن باز را دنیا منتشر نمود. این موضوع شرکتهای توسعه نرم‌افزاری متن باز را به جنبش درآورد و نرم‌افزارهای مختلفی با این هدف منتشر شد. از مهم‌ترین نرم‌افزارهای متن باز میتوان به مجموعه LAMP اشاره کرد. نام LAMP از چهار حرف اول چهار نرم‌افزار تشکیل‌دهنده این مجموعه برگرفته شده است. این مجموعه از چهار نرم‌افزار متن باز تشکیل شده است که عبارت‌اند از:
- Linux : یک سیستم‌عامل میباشد.
- Apache : نرم‌افزاری است که رو سرور وب نصب میشود.
- MySql : نرم‌افزار قدرتمند پایگاه داده.
- PHP : زبان برنامه‌نویسی است که با استفاده از اسکریپت[5]های ساده و پیچیده با پایگاه داده ارتباط برقرار میکند.
Lamp به دلیل قدرت خود به توسعه‌دهندگان توان ایجاد نرم‌افزارهای مختلف را میدهد؛ از نمونه این نرم‌افزارها میتوان به :
- XOOPS
- PostNuke
- WordPress
- Drupal
و البته Joomla اشاره نمود.
3- تاریخچه
Joomla یک سیستم مدیریت محتوای متن باز قوی است که از برند Mambo در سال 2006 گرفته شده است. اولین نسخه Joomla در سال 2006 با جدا شدن از پروژه Mambo آغاز شد. پروژه Mambo با انتشار یک سیستم مدیریت محتوای متن باز قوی به نام Mambo در سال 2001 توسط شرکت Micro کار خود را آغاز نمود. در اواخر سال 2005 به علت عدم توافق بین توسعه دهندگان Mambo عدهای از توسعه دهندگان این شرکت از این مجموعه جدا شدند و تیم Joomla را تشکیل دادند و در سال 2006 اولین نسخه Joomla را ارائه دادند. اولین نسخه Joomla کاملاً مشابه Mambo بود و هیچ تفاوت خاصی با این نرم‌افزار نداشت. Joomla با استفاده از زبان برنامه‌نویسی PHP ساخته شده است و از تکنولوژی برنامه‌نویسی شیگرا[6] و پلت فرمهای طراحی نرم‌افزار استفاده میکند. و داده‌ها را در پایگاه داده Sql ذخیره میکند.
در مدت زمان کوتاهی پس از تولد Joomla این نرم‌افزار توسط 2.5 میلیون نفر از سایت رسمی Joomla [7] دانلود شد و 65 هزار توسعه‌دهنده آمادگی خود را برای توسعه این نرم‌افزار اعلام کردند. در سال 2007 نسخه Joomla 1.5 منتشر گردید که از لحاظ ساختار تحول عظیمی نسبت به نسخه اولیه ایجاد شده بود. این تغییرات شامل ساده‌سازی عملیات انتشار محتوا، اضافه نمودن افزونه و مدیریت محتوا بود. محبوبیت Joomla به خاطر تولید افزونه توسط توسعه‌دهندگان و شرکتهای تجاری است که در سایت رسمی Joomla موجود میباشد. علاوه بر آن با عضویت در گروه توسعه‌دهندگان Joomla به بسیاری از سؤالات و مشکلات در زمینه Joomla پاسخ داده میشود.
3-1- نسخه‌های مختلف
تا کنون نسخه های مختلفی از Joomla معرفی شدهاند که برخی از آن‌ها منسوخ شده، برخی دیگر در حال استفاده میباشند و پشتیبانی میشوند و برخی دیگر هنوز انتشار نشدهاند.
4- قابلیت های Joomla
Joomla علاوه بر قابلیت های ذکر شده دارای امکانات فراوانی میباشد که نشان دهنده قدرت آن در مدیریت محتوا میباشد. تعدادی از قابلیتهای Joomla عبارت‌اند از :
- سادگی ایجاد محتوا
- امکان تغییر محتوا به کمک یک محیط ویرایشگر
- عضویت کاربران در سایت
- امکان ایجاد سطح دسترسی برای محتوا
- امکان ویرایش و انتشار اطلاعات بر اساس سطح کاربر
- اطلاعات تماسها
- آمار سایت
- آمار ترافیک سایت به صورت خصوصی
- امکان جستجوی محتوا
- قابلیت چاپ محتوا به صورت PDF و یا ارسال آن به صورت پست الکترونیکی
- سیستم رای دهی به محتوا
- RSS
4-1- افزونه ها
علاوه بر قابلیت های ذکر شده Joomla دارای افزونه های فراوانی نیز میباشد که تعدادی از آن‌ها در ذیل بیان شدهاند :
- تالار گفتگو
- سبد خرید
- خبرنامه الکترونیکی
- ساعت
- تقویم
- گالری عکس
- پروفایل کاربران
- فرمها
هر کدام از افزونه ها قابلیت نصب در Joomla را دارند و عملکرد خاصی را انجام میدهند.
5- افتخارات و جوایز بین‌المللی
- بیش از 2.5 میلیون بار دریافت در اولین سال انتشار
- Best Linux / Open Source Project
- Linux World UK from UK individual contribution to Open Source
- کسب عنوان بهترین سیستم مدیریت محتوای متن باز از موسسه Packt در سالهای 2006، 2007 و 2011
- دریافت جایزه MVP[9] توسط Johan Janssens به خاطر کار روی فریم ورک[10] و معماری Joomla
- دریافت جایزه MVP توسط Louis Landry به خاطر نقش وی در معماری Joomla
6- بعضی از سایت های استفاده کننده از Joomla
- سایت Linux : Linux.com
- سایت مرکز اطلاعات سازمان ملل : Unric.org
- سایت پرتال ملی ایران : Iran.ir
7- اجزای اصلی
Joomla برای تولید یک صفحه وب دارای اجزایی است که مهم‌ترین اجزای آن شامل محتوا، قالب و ماژول میباشد. محتوا هسته اصلی وب سایت است. قالب که برای نمایش گرافیک کار بوده و ماژول عملیات پویایی را به اطراف صفحه اضافه میکند.
7-1- محتوا
مهم‌ترین قسمت هر وب سایت محتوای آن میباشد. Joomla یک سیستم مدیریت محتوای قدرتمند است که ایجاد، انتشار و مدیریت محتوا را انجام میدهد. محتوا توسط قسمتی به نام articles دسته‌بندی میشوند. هسته اصلی صفحه نام دیگری است که برای محتوا در Joomla به کار میرود. تعداد دیگری مؤلفه نیز وجود دارند که محتوا بدنه اصلی را به وجود میآورند که از جمله آن‌ها میتوان به Weblinks و Contacts اشاره کرد.
7-2- قالب
قالب از مجموعهای از قوانین تشکیل شده است که برای نمایش و جای گذاری مؤلفه‌ها و ماژولها از آن‌ها استفاده میشود. قالب مکان و لایه صفحه نمایش را مشخص میکند. قالب از فایلهای عکس ، CSS و سایر موارد مورد نیاز تشکیل شده است.
7-3- ماژول
ماژولها بلاکهایی هستند که عملیات را انجام میدهند. معمولاً این بلاکها در اطراف صفحه نمایش داده میشوند. از جمله ماژولهای مهم نظرسنجی، صفحه ورود و تقویم میباشند. ماژولها ممکن است با محتوایی که در صفحه توسط پایگاه داده نمایش داده میشود متفاوت باشند. از این رو ماژولها را جزو قابلیتهای صفحه به شمار میآورند که عملیاتی به صفحه میافزاید. ماژول در دسته افزونهها قرار دارند.
8- نتيجه گيري
حال اگر شما میخواهید یک وب سایت حرفهای داشته باشید بدون شک انتخاب Joomla مناسبترین انتخاب خواهد بود.
برای انتخاب Joomla ، متن باز بودن و سادگی این سیستم مدیریت محتوا شما را کاملاً قانع میکند که انتخاب درستی را انجام دادهاید. استفاده از Joomla (به دلیل داشتن ماژولها و افزونههای زیاد آن مانند : تالارهای گفتگو، خبرنامهالکترونیکی، پروفایل کاربران و سایر موارد ذکر شده در این مقاله) امکانات فراوانی را در اختیار مدیران سایتها قرار میدهد که بتوانند به نقطه مطلوب خود که همان محبوبیت سایت آن‌ها میباشد برسند. همچنین هر کدام از افزونههای متعددی که به صورت تجاری و یا غیرتجاری برای Joomla فراهم شدهاند میتوانند محبوبیت و قابلیتهای پیش‌فرض Joomla را بیش از پیش کنند.
هر شخصی با دانش و تجربه کافی در زمینه سیستمهای مدیریت محتوا مسلماً Joomla را برای مدیریت سایت خود انتخاب میکند. برخی از سیستمهای مدیریت محتوا مانند وردپرس[11] برای کاربران مبتدی بسیار مناسب است.
سید امیرحسین ناصرالدینی : دانشگاه کردستان - رشته مهندسی فناوری اطلاعات
مراجع
]1 [طالبی حمیدرضا، جلالی علیاکبر، (1390)، «Joomla از پایه تا پیشرفته»، چاپ اول ، تهران : موسسه فرهنگی هنری دیباگران تهران.
[1] Content Management Systems
[2] Extention
[3] Open Source
[4] Browser
[5] Script
[6] Object Oriented Programming
[7] www.Joomla.org
[8] Long-Term Support
[9] Most Valued Person
[10] Framework
[11] WordPress